Đề bài: Chứng minh câu tục ngữ: “Đói cho sạch, rách cho thơm”
Bài làm
Trong kho tàng ca dao tục ngữ của nước ta có rất nhiều câu nói về những phẩm chất tốt đẹp của con người. Nếu cái đẹp bên ngoài là niềm tự hào của mỗi người thì phẩm chất bên trong lại càng quý giá và đáng trân trọng hơn nhiều. Tiêu biểu và điển hình cho những phẩm chất đó là tinh thần “Đói cho sạch, rách cho thơm”.
Trước hết, ta có thể hiểu đây là một câu tục ngữ khuyên răn về cách ăn mặc của con người. “Đói cho sạch” tức là dù cho có nghèo đói đến đâu thì cũng phải ăn uống hợp vệ sinh, không được ăn uống bừa bãi. “Rách cho thơm” ý là dù cho nghèo túng tới mức không có cả quần áo nguyên vẹn để mặc thì cũng phải giữ sạch sẽ để không bị mọi người kì thị.
Tuy nhiên ý nghĩa sâu xa đằng sau lời khuyên về cách ăn mặc còn là lời khuyên về lối sống, về đạo đức và nhân cách của con người. Ông cha ta đã mượn những hình ảnh gần gũi, đời thường để nêu nên quan điểm về phẩm chất tốt đẹp của người dân lao động. “Đói” và “rách” là hai hình ảnh nói lên hoàn cảnh nghèo khổ, thiếu thốn trong cuộc sống. Đó là những người lao động tay chân gặp khó khăn về đời sống vật chất. Mà “sạch” và “thơm” là hai hình ảnh ẩn dụ vầ nhân cách, đạo đức và phẩm chất tốt đẹp của con người. Qua đó ta có thể hiểu khái quát về câu tục ngữ này là lời khuyên răn mọi người càn giữ gìn nhân phẩm của bản thân trong mọi hoàn cảnh gặp phải.
Hoàn cảnh nghèo khổ chúng ta có thể dễ dàng hình dung nhưng nhân cách là gì? Nhân cách là đức tính tốt đẹp của con người phù hợp với những chuẩn mực xã hội. Nó là lòng biết ơn, là tính trung thực, hiếu thảo hay tinh thần yêu nước…Nhân cách là thước đo giá trị của mỗi con người, khẳng định vị trí của con người trong xã hội. Những người có nhân cách tốt trở thành tấm gương để răn dạy cho con cháu. Những bài học đạo đức ở cấp một và giáo dục công dân ở cấp hai đã đưa ra những ví dụ, những tấm gương đại diện cho nhân cách tốt để cho lớp trẻ học tập và noi theo. Đó là tấm gương về Bác Hồ với lòng yêu nước, thương dân, lối sống giản dị nhưng trong sạch, thanh cao. Tấm gương về cậu bé nghèo bán diêm khi giữ lời hứa trả lại tiền thừa cho khách dù cho gặp tai nạn…
“Đói cho sạch, rách cho thơm” còn mang ý nghĩa nói về lối sống,suy nghĩ trong sáng, lành mạnh. Sống trong xã hội nông nghiệp giữ vai trò chủ đạo, đất nước cò kém phát triển và thiên tai thường xuyên xảy ra thì đói nghèo là một vấn nạn phổ biến. Đối mặt với những gian khổ liệu mấy ai giữ được tấm lòng thanh sạch? Có những người trước hoàn cảnh bế tắc đó đã làm liều bằng cách ăn trộm, cướp giật, bị mua chuộc làm chuyện xấu, …để thoát cái bóng nghèo đói. Tuy nhiên cũng có người “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Giữa muôn vàn khó khăn, cuộc sống bế tắc, giữa những cám dỗ nhưng họ vẫn giữ được nhân cách của bản thân. Bên cạnh việc ca ngợi những người có nhân cách tốt thì cần phải lên án những người nhân cách xấu xa, làm nhiều điều ác và không giữ mình trong sạch .
Là một học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, mỗi chúng ta phải không ngừng học tập, rèn luyện và tu dưỡng đạo đức. Học tập và rèn luyện phải dựa trên cơ sở của những quy tắc, chuẩn mực của xã hội. Từ đó trở thành người có nhân cách đạo đức tốt, con ngoan, trò giỏi, góp phần vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, trở thành người có ích cho xã hội.
Giữ gìn nhân cách và phẩm chất tốt đẹp đã trở thành truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Mỗi chúng ta cần phải biết kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp đó bởi như Bác Hồ đã từng nói : “Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó, có tài mà không có đức thì là người vô dụng”. Từ đó, học, tiếp thu tri thức phải đi đôi với rèn luyện đạo đức, tu dưỡng để hoàn thiện bản thân.
Mai Du
