Đề bài: Suy nghĩ của em về câu tục ngữ “Cóc nghiến răng đang nắng thì mưa”
Bài làm
Kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam phong phú đồ sộ và được chia thành nhiều chùm nhỏ, mỗi chùm về một đề tài khác nhau. Một trong số đó là chùm ca dao tục ngữ về đúc kết kinh nghiệm mà câu tục ngữ “Cóc nghiến răng đang nắng thì mưa” là một trong số những nổi bật trong số đó bởi nó mang đến cho chúng ta một mẹo hữu ích để dự báo thời tiết.
Tục ngữ là một thể loại văn học dân gian gồm những câu nói đúc kết kinh nghiệm của dân gian về mọi mặt như tự nhiên, lao động sản xuất và xã hội, được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ, lời ăn tiếng nói và khuyên răn. Nó ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, có nhịp điệu, có hình ảnh. Tác giả của những câu tục ngữ đó không rõ là ai, họ cũng không được đào tạo qua trường lớp bài bản, song với tài quan sát nhạy bén và tỉ mỉ, họ đã phát hiện ra nhiều quy luật thú vị trong tự nhiên mà giúp ích cho cuộc sống và lao động, và từ đó ghi lại thành những câu tục ngữ ngắn gọn, dễ học dễ nhớ và được truyền miệng trong dân gian từ người này sang người khác, từ đời này sang đời khác.
Theo lí giải khoa học, ếch nhái là loài lưỡng cư, một loại thuộc họ ếch nhái là cóc có bộ da rất nhạy cảm với độ ẩm không khí, những lúc trời nắng ấm chúng thường nấp nơi mát mẻ để tránh nắng, khi trời sắp mưa độ ẩm tăng lên, chúng nhảy ra ngoài kèm theo những tiếng kêu gọi bầy, bắt mồi và bắt đầu thời kì sinh sản.Vì vậy, khi nghe tiếng cóc nghiến răng tức là trời sắp mưa. Câu tục ngữ “Cóc nghiến răng đang nắng thì mưa” hoàn toàn đúng theo tri thức khoa học hiện đại.
Trước đây, Việt Nam là một quốc gia thuần nông với phong cảnh chủ yếu là làng quê với rặng tre xanh cao cao và những cánh đồng lúa rợp cánh cò bay, người dân đa số sống bằng nghề trồng lúa nước hay trồng trọt rau củ, chăn nuôi gia súc gia cầm. Dễ dàng nhận thấy rằng trồng trọt hay chăn nuôi đều là những nghề mà chịu sự chi phối rất lớn của thời tiết. Chẳng hạn như không một người nông dân nào gieo mạ trong khi trời mưa bão hay cấy lúa khi trời hạn hán kéo dài, … Khi cuộc sống chưa hiện đại như bây giờ, không có Internet, truyền hình hay sách báo khoa học nào song thực tế cuộc sống và lao động vẫn đặt ra những yêu cầu nhất định và cấp thiết, theo bạn cha ông chúng ta đã làm như thế nào? Câu trả lời chính là ông cha chúng ta đã quan sát các hiện tượng tự nhiên quanh mình, phát hiện ra quy luật và ghi lại thành những câu tục ngữ ngắn gọn song hữu ích, mà câu “Cóc nghiến răng đang nắng thì mưa” là một ví dụ. Tất nhiên, người xưa không ai biết đến tri thức khoa học hiện đại, họ không giải thích được vì sao lại có hiện tượng này song em nghĩ rằng điều ấy cũng chẳng cần thiết với những người nông dân khi nhu cầu của họ chỉ đơn giản dừng lại ở có thể biết trước được thời tiết để kịp thời điều chỉnh kế hoạch canh tác mà thôi.
Gần như mọi kiến thức em có ngày hôm nay là nhờ học từ sách vở, từ thầy cô, ông bà bố mẹ, ấy vậy mà xưa kia, các cụ ta không được đến trường dễ dàng như bây giờ song vẫn phát hiện ra nhiều tri thức thú vị và hữu ích không chỉ phục vụ cho trồng trọt sản xuất thời ấy mà còn có giá trị đến tận ngày nay. Có thể nói rằng bằng tài quan sát tỉ mỉ và tinh tế, ông cha ta đã phát hiện ra nhiều quy luật thú vị trong tự nhiên, không phải ai biết chữ và đủ tiền mua giấy bút, vì vậy họ đã nghĩ ra những câu tục ngữ ngắn gọn, dễ nhớ và truyền miệng rộng rãi trong dân gian và thậm chí còn được lưu truyền đến tận hôm nay.
Câu tục ngữ “Cóc nghiến răng đang nắng thì mưa” là một đúc kết kinh nghiệm hữu ích của cha ông ta thời xưa để xem trước thời thiết, qua đó chúng ta cũng thấy trí tuệ người xưa thật đáng ngưỡng mộ biết nhường nào.
Anh Vân
